Λαγκάδια (Τμήμα Α)

Συμπεράσματα

Τα Λαγκάδια είναι ένας οικισμός ο οποίος αναπτύσσεται στην πλαγιά του όρους Μαίναλου, με κλίση 70%,  την οποία οι τοπικοί κτίστες εκμεταλλεύονται για την κατακόρυφη επέκταση των κτισμάτων. Παρατηρούμε ότι όσο ο οικισμός ακμάζει οικονομικά και αυξάνεται ο πληθυσμός του, δημιουργούνται πολυώροφα κτίσματα με διαφορετικές χρήσεις ανά όροφο, για παράδειγμα εμπορική χρήση κάτω, κατοικίες επάνω. Επιπλέον, λόγω της πολυπληθυσμικότητας κατά την περίοδο της ακμής τους, τα Λαγκάδια χαρακτηρίζονται από πυκνή δόμηση κι έλλειψη δημόσιου χώρου. Όσον αφορά στα υλικά, γίνεται χρήση τοπικού φαιού ασβεστόλιθου, ο οποίος λαξεύεται από τους τοπικούς τεχνίτες με μεγάλη ακρίβεια και μαστοριά και μέσα στην πάροδο των χρόνων δημιουργούνται κτίσματα - δείγματα των ξακουστών Λαγκαδιανών μαστόρων. Αυτό έρχεται ταυτόχρονα με την οικονομική ακμή του οικισμού και δείγματα της εποχής βρίσκονται στο σημερινό εμπορικό πυρήνα του.

Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των Λαγκαδίων διαμορφώνεται από τη βασική μορφή του μακρόστενου, ορθογώνιου κτιρίου, την προσαρμογή του στο τοπικό κλίμα και το ανάγλυφο της περιοχής. Τα βασικά ανοίγματα της κατοικίας βρίσκονται στον νότο, ενώ εσωτερικά οι χώροι που διαμορφώνονται είναι το χειμερινό (με τζάκι) και η σάλα, στο βορρά και στο νότο αντίστοιχα. Με το πέρασμα των χρόνων και καθώς ο πληθυσμός αυξάνεται κτίζονται πολυώροφα κτίρια τα οποία λόγω της έντονης κλίσης του εδάφους εντάσσονται αρμονικά στο περιβάλλον. Το δίκτυο των δρόμων ακολουθεί τις υψομετρικές καμπύλες. Οι κοινόχρηστοι δρόμοι δημιουργούν ένα σύνθετο δίκτυο που εξυπηρετεί τις κοινωνικές ανάγκες και οι ιδιωτικοί χώροι υποτάσσονται στην ανάγκη της κοινότητας. Αυτό συμπεραίνεται από τα εξής:

  • "Φαγώματα" στις γωνίες των κτιρίων για την διευκόλυνση των κάρων στους στενούς δρόμους.
  • Δόμηση με σεβασμό στον ηλιασμό και αερισμό των γειτονικών κτιρίων.
  • Σοκάκια μεταξύ των κτιρίων για την απορροή των ομβρίων υδάτων.

Στην περιοχή που μελετήσαμε από το σύγχρονο εμπορικό δρόμο (σημερινό αυτοκινητόδρομο) και παρακάτω, παρατηρούμε ότι υπάρχει μία ομοιογένεια ως προς τη χρήση των υλικών (πέτρα, ξύλο, κονιάματα από τοπικά υλικά), τη θέση και το μέγεθος των ανοιγμάτων σε σχέση με τον προσανατολισμό, την άμεση σχέση της κύριας εισόδου με το δρόμο, την εσωτερική διάταξη των χώρων που αντιστοιχίζεται στον τρόπο ζωής και τις ανάγκες των κατοίκων. Πιο συγκεκριμένα παρατηρείται η εξέλιξη της μονάδας από το απλό μονόχωρο χωρίς επιμέρους δωμάτια στο πιο σύνθετο της ίδιας ορθογωνικής κάτοψης με ελαφρά εσωτερικά χωρίσματα (μισάντρα, τσατουμάς). Με την περαιτέρω ανάπτυξη του οικισμού ο διαχωρισμός των χώρων σχεδιάζεται κατά το κτίσιμο και υλοποιείται με λίθινα εσωτερικά χωρίσματα. Ταυτόχρονα σε μεγάλο αριθμό κτισμάτων γίνονται προσθήκες οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούν στη δημιουργία του τύπου "Γ".  

Στα κτίσματα που παρατηρούνται επεμβάσεις, πρόκειται κυρίως για λύσεις προστασίας του κτιρίου από τις καιρικές συνθήκες και το πέρασμα του χρόνου  οι οποίες κατά κύριο λόγο διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τα παραδοσιακά μορφολογικά στοιχεία και εντάσσονται ομαλά στο σύνολο του οικισμού. Υπάρχουν λιγοστές περιπτώσεις όπου η επέμβαση αλλοιώνει το κτίριο σε τέτοιο βαθμό όπου χάνεται η ομοιομορφία. Σε γενικές γραμμές όμως, ο οικισμός διατηρεί τον παραδοσιακό του χαρακτήρα.