Πλατείες - Πλατώματα - Ελεύθεροι Χώροι

Γενικά

Το Βελημάχι, όπως και οι υπόλοιποι παραδοσιακοί οικισμοί της Αρκαδίας, δεν είχε οργανωμένο σχέδιο ανάπτυξης και οικοδόμησης. Ο δημόσιος χώρος, λοιπόν, δεν έχει τα χαρακτηριστικά που συναντάμε σε ένα αστικό τοπίο, αντιθέτως είναι μικρός και προκύπτει από την παραχώρηση ιδιοκτησιών. Η διαμόρφωση των δημόσιων χώρων - πλατωμάτων οφείλεται σε αρκετές περιπτώσεις στα τοπόσημα του οικισμού, ενισχύοντας έτσι τον κοινωνικό τους ρόλο. Οι πιο σημαντικοί δημόσιοι χώροι του οικισμού είναι η κεντρική πλατεία και η πηγή Πέλεκι, ωστόσο σημαντική ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα συνιστά και η ύπαρξη πλατωμάτων στο σχολείο, στα παρεκκλήσια καθώς επίσης και σε σημεία όπου έχουμε πύκνωση του οικισμού.

Αναλυτικότερα για την κεντρική πλατεία και την πηγή Πέλεκι έχουμε ως εξής:

Κεντρική πλατεία του χωριού

Η κεντρική πλατεία του χωριού ευρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη ρεματιά που το διασχίζει και συγκεκριμένα παραπλεύρως μίας από τις γεφυρώσεις της, σε υψηλότερο, όμως, επίπεδο. Εκεί έχει υλοποιηθεί μία ενδιαφέρουσα πλακόστρωτη διαμόρφωση, με κεντρικό στοιχείο μία μεγάλου μεγέθους λίθινη σκάλα, που οδηγεί τον επισκέπτη σταδιακά με την παρεμβολή ενδιάμεσων πλατωμάτων από το επίπεδο της πλατείας στο επίπεδο της γεφύρωσης. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερο δημόσιο χώρο με επιμελημένη πλακόστρωση και μεγάλα πλατάνια, που σκιάζουν εντυπωσιακά το χώρο.

Στην πλατεία ευρίσκεται ο περίφημος Ι. Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με το σήμα της Φιλικής Εταιρείας και το έτος 1823 σκαλισμένα στον εξωτερικό τοίχο του ιερού της. Η βασιλική αυτή είναι  η μεγαλύτερη εκκλησία του χωριού, όπου τελούνται οι θρησκευτικές λειτουργίες, και το αξιοθέατο του Βελημαχίου. Ανακαινίστηκε το 1960 με δωρεά του Βελημαχίτη Αθ. Μπότση, τότε εκδότη των αθηναϊκών εφημερίδων Ακρόπολις και Απογευματινή.

Επίσης, στην πλατεία υπάρχουν η προτομή του Ηλία Κωνσταντίνου Αποσκίτη ,στρατιωτικού γιατρού και βουλευτή, καθώς και το Ηρώον Πεσόντων, μνημείο για την Επανάσταση του 1821.

Πλάτωμα πηγής Πέλεκι

Η πηγή Πέλεκι ευρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του χωριού και οριοθετεί τα τον οικισμό στα βόρεια – ανατολικά. Αποτελεί την μεγαλύτερη πηγή νερού του χωριού και την πρώτη κατά σειρά υψομέτρου. Τα τελευταία χρόνια υλοποιήθηκε  διαμόρφωση, η οποία ενσωματώνει ευρεία πλακόστρωτη  υποδοχή με πέτρινα καθίσματα εκατέρωθεν μιας διαδρομής που συγκλίνει στη κρήνη. Η ίδια διαμόρφωση στρέφεται προς το φυσικό τοπίο και προσφέρει εντυπωσιακή θέα του οικισμού από ψηλά. Δεξαμενή νερού, πλησίον της πηγής χρησιμοποιεί το νερό του ρέματος για την άρδευση των κήπων και των χωραφιών του οικισμού.