Καλαρρύτες (Τμήμα ΣΤ)

Ιδιωτικοί Ελεύθεροι Χώροι - Αυλές

Σκίτσο παραδοσιακής αυλήςΚάτοψη αυλής με προσθήκεςΣε αυτό το κτήριο ψηλός μαντρότοιχος προστατέυει το κτήριο από τον δρόμο. Η είσοδος είναι στεγασμένη και δίπλα της βρίσκεται βοηθητικός χώρος.Εδώ το ίδιο το κτήριο εμποδίζει την οπτική επαφή της αυλής με το δώμα. Η είσοδος είναι στεγασμένη και δίπλα της είναι χισμένη μια αποθήκη. δρόμος πάνω από το σπίτι βρίσκεται σε μεγαλύτερο ύψος. Ο αναλληματικός τοίχος δεν υψώνεται ως μάντρα. Ο βοηθητικός χώρος δίπλα στον δρόμο είναι ο χώρος της γάστρας. Στο κάτω μέρος του σχεδίου βλέπουμε ένα ημιυπαίθριο χώρο που προστέθηκε αργότερα που έχει στεγασμένη είσοδο και εξωτερική τουαλέτα.

Τα περισσότερα σπίτια του οικισμού έχουν ιδιωτικό ελεύθερο χώρο-αυλή. Συνήθως αυτή περιβάλλεται από μαντρότοιχο. Η είσοδος είναι τις περισσότερες φορές στεγασμένη και δίπλα της βρίσκεται στεγασμένος βοηθητικός χώρος.

Η σχέση των αυλών με τον δημόσιο χώρο ορίζεται συνήθως από μαντρότοιχο ο οποίος δεν επιτρέπει την οπτική επικοινωνιά με τον δρόμο. Αρκετές φορές διαχωρίζεται από τον δημόσιο χώρο από αναλημματικό τοίχο ή/ και μεγάλη υψομετρική διαφορά. Σε σπίτια όπως μεγάλα αρχοντικά τα οποία βρίσκονται κάτω από το επίπεδο του δρόμου, ο αναλημματικός τοίχος υψώνεται σε μεγάλο ύψος πάνω από τον δρόμο ώστε να μην επιτρέπει την οπτική επαφή με αυτόν, ενώ όταν βρίσκονται πάνω από το επίπεδο του δρόμου συνήθως δεν υπάρχει μάντρα ώστε να μην παρεμποδίζεται η θέα. Στα υπόλοιπα σπίτια όπου ο δρόμος βρίσκεται ψηλότερα από αυτά, συνήθως υπάρχει οπτική επικοινωνία.

Ο βοηθητικός χώρος μπορεί να έχει διάφορες χρήσεις. Σε ορισμένα σπίτια φιλοξενεί την γάστρα όπου οι κάτοικοι συνήθιζαν να ψήνουν το ψωμί τους. Στα αρχοντικά υπήρχαν συνήθως μαγειρεία σε ξεχωριστό χώρο. Άλλη συνηθισμένη χρήση ήταν η εξωτερική τουαλέτα. Σε αρκετές περιπτώσεις αυτή είχε προστεθεί αργότερα από την οικοδόμιση του σπιτιού. Σύνηθης χρήση ήταν και ο αποθηκευτικός χώρος ο οποίος άλλες φόρες είναι κλειστός από όλες τις πλευρές και άλλες ανοιχτός από την μία.