Επίλογος - Συμπεράσματα

Ο οικισμός της Αργαλαστής αναπτύχθηκε στις καμπύλες δύο χαμηλού ύψους λόφων που υπάρχουν στην περιοχή.  Αποτελείται από τα κτήρια, που στην πλειοψηφία τους είναι κατοικίες, από το οδικό δίκτυο, το οποίο αναπτύσσεται ακτινωτά από την πλατεία, το περιβάλλον φυσικό τοπίο, που αποτελείται από άγρια βλάστηση και καλλιέργειες κυρίως ελαιόδεντρων, καθώς επίσης και από το πράσινο μέσα στον οικισμό, που εμφανίζεται σε ψηλά δέντρα, κυρίως πλατάνια και κυπαρίσσια.

 Αναφορικά με τις κατοικίες, ένα μεγάλο ποσοστό είναι αρχοντικά, κάτι που δηλοί την οικονομική ευμάρεια των κατοίκων.  Ωστόσο, το γεγονός ότι τα παλαιότερα κτίσματα είναι ψηλά, με ελάχιστα μικρά ανοίγματα στο ισόγειο, και τα μεγάλα ανοίγματα ψηλότερα - όλα με κιγκλιδώματα - ενώ τα νεότερα έχουν μεγαλύτερα ανοίγματα στο ισόγειο χωρίς ιδιαίτερα μέτρα προστασίας, φανερώνει την ανησυχία των παλαιότερων κατοίκων σε θέματα ασφάλειας, η οποία αποτυπώνει έντονα τα στοιχεία της άμυνας στην αρχιτεκτονική.

Τα κτήρια είναι πρισματικοί όγκοι, λίθινες κατασκευές που καλύπτονται από πλακοσκεπή τα παλαιότερα χρόνια και κεραμοσκεπή τα νεότερα.  Η δόμηση είναι  αραιή σε κάποια σημεία και πυκνότερη σε κάποια άλλα, ενώ ιδιωτικές αυλές παρεμβάλλονται μεταξύ των κτηρίων.

Είναι άξιο προσοχής το πώς η λαϊκή σοφία, με την κληροδότηση της γνώσης από γενιά σε γενιά, επέδρασε καταλυτικά στις μορφές και τον τρόπο κατασκευής των οικοδομημάτων. Αυτή, με το πέρασμα του χρόνου ολοένα και εμπλουτιζόταν από την πείρα μέσω της παρατήρησης και της διόρθωσης των προηγούμενων σφαλμάτων.

Οι παραδοσιακές κατοικίες είναι κατασκευασμένες από υλικά παρμένα από την γη.  Πέτρες της περιοχής,  ξύλο από τα δέντρα πάλι της περιοχής και χώμα είναι τα κατ’ εξοχήν υλικά. Εξαιτίας της τοποθεσίας του οικισμού σε ρήγμα σεισμού, τα κτήρια περιζώνονται από πυκνές ξυλοδεσιές.  Τα παλαιότερα κτίσματα με στέγη από σχιστόπλακες είναι λες και έχουν φυτρώσει από την γη.  Σήμερα, οι επεμβάσεις, οι  προσθήκες και η κατασκευή νέων κτηρίων από άλλα μη τοπικά υλικά, αλλοιώνουν σε κάποιο βαθμό τον παραδοσιακό χαρακτήρα του οικισμού.  Στην κατάσταση αυτή συνέβαλε τα μέγιστα  και το γεγονός ότι η Αργαλαστή είναι κεφαλοχώρι (πρωτεύουσα του Νοτίου Πηλίου), με αποτέλεσμα να επηρεάζεται άμεσα από τις εξελίξεις της τεχνολογίας και της οικοδομικής.

Στην πλειοψηφία, τα κτήρια του οικισμού είναι τα παραδοσιακά. Ένα μέρος αυτών είναι τα αυθεντικά, τα οποία είναι εγκαταλελειμμένα, σε μεγαλύτερο ποσοστό είναι τα παραδοσιακά με επεμβάσεις που δεν αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του οικισμού, ενώ σε μικρότερο ποσοστό συναντάμε παραδοσιακά με επεμβάσεις που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του οικισμού.  Επιπλέον, σε μικρό ποσοστό, υπάρχουν σύγχρονα κτήρια, η πλειοψηφία των οποίων εντάσσεται στην υφιστάμενη αρχιτεκτονική του οικισμού, ενώ πολύ λιγότερα είναι αυτά που δεν εντάσσονται σε αυτήν.

Σε γενικές γραμμές, ο οικισμός διατηρεί τον παραδοσιακό του χαρακτήρα.  Σε αυτό ίσως συντείνει και το στενό οδικό δίκτυο, το οποίο αποτρέπει την είσοδο μεγάλων οχημάτων προφυλάσσοντας το χωριό από το γκρέμισμα των παλαιότερων κτισμάτων και την ανοικοδόμιση καινούργιων.

Δυστυχώς, ένας μεγάλος αριθμός κτισμάτων, άριστων δειγμάτων της Πηλιορείτικης Αρχιτεκτονικής, σήμερα βρίσκεται σε ερειπιώδη κατάσταση.  Ο αδυσώπητος χρόνος  και η έλλειψη φροντίδας απειλούν να τα καταστρέψουν, ενώ αυτά αντιστέκονται με πείσμα και περήφανα μας υπενθυμίζουν την παλιά τους αίγλη.   Αυτά τα κτήρια είναι ένας ζωντανός οργανισμός.  Σ' αυτά γεννιέται, ζει και πεθαίνει ο άνθρωπος.  Σε αυτά εντυπώνεται ο κόπος, ο μόχθος και το μεράκι των έμπειρων μαστόρων, τα όνειρα, οι μνήμες, οι στιγμές, οι χαρές και οι λύπες των κατοίκων.  Αν δεν ληφθούν άμεσα τα κατάλληλα μέτρα προστασίας από τους αρμόδιους φορείς, είναι ζήτημα χρόνου να επιστρέψουν στην προτέρα τους κατάσταση, να ξαναγίνουν δηλαδή γη, σκόρπιες πέτρες και χώμα.  Ωστόσο, υπάρχει ακόμη η δυνατότητα στο μέλλον, με τις κατάλληλες επεμβάσεις, ο χαρακτήρας του οικισμού να ενισχυθεί και να αναδειχθεί. Για να γίνει αυτό κατορθωτό, είναι ανάγκη προηγουμένως να αναγνωρίσουμε και να επανεκτιμήσουμε την αξία των παραδοσιακών οικισμών, και αντλώντας από την σοφία της λαϊκής παράδοσης, να κινητοποιηθούμε άμεσα για την προστασία και την ανάδειξή τους.