Παρατηρήσεις

            Το Προμύρι αποτελεί έναν από τους παλαιότερους και πιο ιστορικούς οικισμούς της ευρύτερης περιοχής του Πηλίου. Δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι εντάσσεται σε μια ιστορική διαδρομή, η οποία κάνει την εμφάνισή της στα μέσα της περιόδου της Οθωμανικής κατάκτησης και συνεχίζει, διατηρώντας αναλλοίωτα τα πολιτισμικά και μορφολογικά της χαρακτηριστικά, μέχρι τις μέρες μας.

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑ

            Ως προς την γεωγραφική τοποθέτηση, το Προμύρι εντάσσεται στην περιοχή του νοτίου Πηλίου και είναι κτισμένο σε ένα περιβάλλον με έντονα ορεινά χαρακτηριστικά και ιδιαίτερα αισθητές υψομετρικές διαφορές, που επιτρέπουν, συνεπώς, την κατά τόπους άμεση οπτική επαφή με την θάλασσα και τους απέναντι ορεινούς όγκους. Στο σημείο αυτό, κρίνεται αναγκαίο να αναφέρουμε ότι η τοποθέτηση του οικισμού δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς έχει νότιο γενικά προσανατολισμό και  εγκολπώνεται στο περιμετρικό γεωγραφικό ανάγλυφο, στοιχεία τα οποία προσδίδουν χαρακτήρα ασφάλειας τόσο από τις καιρικές συνθήκες, όσο και από τους εκάστοτε εισβολείς και εχθρούς. Όσον αφορά το κλίμα, και έχοντας υπ’ όψιν τις βιωματικές παρατηρήσεις και καταγραφές της εβδομάδας παραμονής μας στον οικισμό, χαρακτηρίζεται ως τυπικά μεσογειακό με αναμενόμενες εποχιακές εκτονώσεις. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διάσπαρτες υδάτινες πηγές, στοιχείο που υποδηλώνει την ύπαρξη νερού στο τοπικό υπέδαφος, καθώς  και την αξία του για την γενικότερη οικιστική ανάπτυξη.

ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ – ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ – ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Τα τοπικά διαθέσιμα υλικά συνέβαλλαν στην μορφολογική συγκρότηση του οικισμού, προσδίδοντάς του έναν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα, ο οποίος εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της Πηλιορείτικης οικοδομικής τεχνοτροπίας. Αναλυτικότερα, στην περιοχή συναντάται σε αφθονία η τοπική ξυλεία και πέτρα, ο συνδυασμός των οποίων αποτελούσε ανέκαθεν τον κατασκευαστικό άξονα της ντόπιας συνθετικής και κατασκευαστικής λογικής. Η συνεχής εξέλιξη του οικισμού στο πέρασμα του χρόνου, οδήγησε και στον αντίστοιχο εμπειρικά εξελισσόμενο χειρισμό της πέτρας, από οικοδομήματα απλών ξερολιθιών, σε μεγαλύτερες κατασκευές με λαξευμένη πέτρα και χρήση συνδετικού κονιάματος.

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ

          Στον οικισμό εμφανίζονται έκδηλα τα κατάλοιπα του παρελθόντος, τα οποία χρονολογούνται από τον 14^ο αιώνα, σύμφωνα με τους ανασκαφέντες τάφους που βρέθηκαν στην πλατεία του οικισμού κατά την ανακατασκευή της το 1955. Το σημαντικότερο γεγονός, όμως, που στιγμάτισε τον οικισμό, είναι η καταστροφή του από τους Τούρκους, την 8^η Μαϊου του 1823 και τα γενικότερα δεινά που υπέμειναν οι κάτοικοι της περιοχής, υπό τον Οθωμανικό ζυγό. Ο δρόμος που οδηγεί στην πλατεία του χωριού, έχει λάβει το όνομα της παραπάνω ημερομηνίας ως αποτέλεσμα αυτής της καταστροφικής για την κοινότητα εμπειρίας. Στα κτίρια που κατάφεραν να παραμείνουν ανέπαφα από την εν λόγω καταστροφή, παρατηρούμε τα εξής κοινά μορφολογικά χαρακτηριστικά: απουσία ανοιγμάτων στο ισόγειο, ύπαρξη πολύ μικρών ανοιγμάτων με μεταλλική προστασία (σιδηρά κιγκληδώματα) στον πρώτο όροφο και μεγαλύτερων στους υπερκείμενους ορόφους (εάν υπάρχουν). Τα παραπάνω χαρακτηριστικά, φανερώνουν την αμυντική στάση του οικισμού και, κατά συνέπεια, τον λειτουργικό-αμυντικό χαρακτήρα των κατασκευών. Η μικρή οικονομική διαφοροποίηση μεταξύ των κατοίκων, σε συνδυασμό με τα περιορισμένα οικοδομικά υλικά, συνετέλεσαν στην διατήρηση ενός σταθερού τύπου κατοικίας, με κοινά μορφολογικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία. Εξαίρεση αποτελούν τα διάσπαρτα αρχοντικά που δεσπόζουν επιβλητικά στον οικισμό, ως στοιχείο της μετεπαναστατικής κοινωνικής και οικονομικής ευμάρειας, η οποία εισήγαγε νέες αρχιτεκτονικές απαιτήσεις, καταργώντας την ανάγκη της άμυνας-ασφάλειας από εξωτερικές απειλές.

ΑΛΛΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ – ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ

          Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την τοπική Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική και τις κοινωνικές-οικονομικές συνθήκες που έλαβαν χώρα στην ευρύτερη περιοχή, θα μπορούσαμε να διαπιστώσουμε ότι ο βαθμός αλλοίωσης του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα του Προμυρίου δεν είναι μεγάλος. Πέραν ορισμένων νεότερων άστοχων επεμβάσεων, αλλά και κάποιων, εξ’ ολοκλήρου διαφορετικής μορφολογικής προσέγγισης κατασκευών, η γενικότερη κατάσταση των κτιρίων και η επικοινωνία αυτών μέσω πλακόστρωτων οδών (καλντερίμια), συγκροτεί έναν ενιαίο μορφολογικά οικισμό, ο οποίος διατηρεί τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου. Αξίζει να τονισθεί, όμως, ότι η κατά τόπους ιδιωτική πρωτοβουλία και προσπάθεια για εκσυγχρονισμό του οικισμού (τοποθέτηση κουφωμάτων που δεν εντάσσονται στην ευρύτερη παραδοσιακή λογική, επιχρίσεις των λίθινων όψεων, τοποθέτηση στοιχείων μπετόν, μερική ή ολική επέμβαση στα καλντερίμια), αποτελεί μια λανθασμένη αντίληψη και στάση ζωής ορισμένων κατοίκων, η οποία προϊδεάζει αρνητικά για την μελλοντική εικόνα του οικισμού. Συνεπώς, κρίνεται αναγκαία η σύσταση ενός μελετημένου προγράμματος αποκατάστασης και διατήρησης του οικισμού, ούτως ώστε να διατηρηθεί αυτή η παλαιά Πηλιορείτικη αίγλη…