Άνω Δολιανά (Τμήμα Β)

Κουφώματα

Κουφώματα του οικισμούΠαράθυρο με ξύλινη διαμόρφωση. Διακρίνεται πάνω από το ξύλινο πρέκι η ύπαρξη ανακουφιστικού τόξουΟ τρόπος που το ξύλινο πλαίσιο καρφώνεται στα ξύλινα δοκάρια που υπάρχουν στην παρειά της τοιχοποιίας.Πόρτα με γωνιόλιθους και ανακουφιστικό τόξοΛεπτομέρεια από πόρτα με γωνιόλιθους, στην οποία φαίνεται η σύνδεσή τους.Βοηθητικό ξύλο πίσω από την κάσα, το οποίο συμβάλλει στην παραλαβή των φορτίων. Λεπτομέρεια από κάσα που καρφώνεται πάνω στα οριζόντια δοκάρια που βρίσκονται στην παρειά της τοιχοποιίας.

Στα κτίσματα των Άνω δολιανών παρατηρούνται διαφοροποιήσεις ως προς τη διαμόρφωση των κουφωμάτων. Αυτές έχουν να κάνουν κυρίως από την διαμόρφωση των ανοιγμάτων, δηλαδή αν αυτή θα είναι ξύλινη ή με γωνιόλιθους, αν θα υπάρχει ανακουφιστικό τόξο ή όχι κ.ά . Χαρακτηριστικό στοιχείο που παρατηρήται στα περισσότερα ανοίγματα ανεξαρτήτως των παραπάνω είναι η ύπαρξη οριζόντιων ξύλινων δοκαριών στις παρειές της τοιχοποιίας όπου αυτή διακόπτεται για να διαμορφωθεί το άνοιγμα, τα οποία καταλαμβάνουν το πλάτος της. Πάνω σε αυτά καρφωνόταν είτε το ξύλινο πλαίσιο σε περίπτωση τέτοιας διαμόρφωσης, είτε η κάσα της πόρτας κ.ά, , 

α) Ξύλινη διαμόρφωση: Σε αυτή την περίπτωση, το πρέκι και η ποδιά του παραθύρου είναι ξύλινες σανίδες, λίγο μεγαλύτερες από το μήκος τους ανοίγματος, όπως και τα κατακόρυφα στοιχεία που συμπληρώνουν το πλαίσιο είναι επίσης ξύλινα. Συχνά, επειδή η ξύλινη κατασκευή δεν μπορεί να παραλάβει το σύνολο των ασκούμενων φορτίων, χρησιμοποιούνταν και λίθινο ανακουφιστικό τόξο πάνω από το άνοιγμα. 

β) Διαμόρφωση με γωνιόλιθους: Σε αυτή την περίπτωση, για πιο ενισχυμένη κατασκευή, το άνοιγμα διαμορφωνόταν από γωνιόλιθους σαν αυτούς που τοποθετούνταν στις ακμές των κτισμάτων. Αυτοί συνδέονταν μεταξύ τους με μεταλλικούς συνδέσμους. Μέσα από τους γωνιόλιθους ερχόταν η κάσα του κουφώματος, η οποία καρφωνόταν στα οριζόντια δοκάρια που περιγράψαμε αρχικά. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, έτσι και εδώ συναντάμε σε ορισμένα κουφώματα ανακουφιστικά τόξα.

Και στις δύο περιπτώσεις, στο εσωτερικό των ανοιγμάτων συχνά παρατηρούνται βοηθητικά ξύλα, πίσω από την κάσα, τα οποία συμβάλλουν στην παραλαβή των φορτίων της τοιχοποιίας.