Τα Μαστοροχώρια

ΜΑΣΤΟΡΟΧΩΡΙΑ 

Οι μάστοροι κατάγονται κυρίως από περιοχές ορεινές όπου η αγροτική καλλιέργεια είναι αδύνατη. Ως αποτέλεσμα, οι κάτοικοι στρέφονται στην τέχνη της οικοδομικής (αλλά και τη ζωγραφική και την ξυλογλυπτική) ώστε να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Στην Βόρεια Ελλάδα και την Οθωμανική Αυτοκρατορία η κατασκευή των κατοικιών γινεται με οργανωμένα συνεργεία μαστόρων (μπουλούκια) που ταξιδεύουν από περιοχή σε περιοχή.

ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Κυριότερες κοιτίδες μαστόρων στην Βόρεια Ελλάδα είναι τα μαστοροχώρια της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας. Στην Ήπειρο τα κύρια χωριά είναι τα τα Χουλιαροχώρια, τα χωριά των Τζουμέρκων και τα μαστοροχώρια της Κόνιτσας. Στην Μακεδονία, σημαντικές για την μαστορική τέχνη είναι οι περιοχές της Εράτυρας, των χωριών της Σιάτιστας και της Κοζάνης με κέντρο τα μαστοροχώρια του Βοΐου. Το όριο δράσης τους είναι η οροσειρά της Πίνδου, δυτικά της οποίας δραστηριοποιούνται οι Ηπειρώτες ενώ ανατολικά της οι Μακεδόνες.

ΜΑΣΤΟΡΟΧΩΡΙΑ ΒΟΙΟΥ

Γύρω στα μέσα 18ου αιώνα και 19ο αιώνα, παρατηρείται μεγάλη οικονομική άνθηση γενικότερα στην περιοχή του μακεδονικού χώρου με αποτέλεσμα η βασική ενασχόληση των κατοίκων των ορεινών οικισμών του Βοΐου να είναι κυρίως οικοδομική.  Μέσα από την προσπάθεια για την ανοικοδόμηση στους νέους άγνωστους ορεινούς τόπους αναδείχτηκαν σπουδαίοι μάστοροι και κυρίως κτίστες της πέτρας.

Οργανωμένοι σε σινάφια ή μπουλούκια, μιλώντας τη δική τους γλώσσα, τα Κουδαρίτικα, για να μην τους καταλαβαίνουν οι εργοδότες τους, μετακινούνταν κάθε χρόνο απο Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο

(Οι μάστορες των χωριών του Βοίου χτίζουν) στην Κοζάνη, στα Τρίκαλα, στη Θεσσαλονίκη, αλλά και νοτιότερα, όπως για παράδειγμα στο Πήλιο, την Πελοπόννησο και τα νησιά του Αιγαίου. Πολλοί από αυτούς και ειδικότερα οι ξακουστοί Ζουπανιώτες εργάζονταν και στην Πόλη και στην υπόλοιπη επικράτεια της αυτοκρατορίας ενώ ταξιδεύουν δια μέσου των Βαλκάνιων στην υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και προς τον νότο φτάνοντας  μέχρι την Περσία και την Αφρική.

Οι μάστοροι των χωριών του Βοίου καθόρισαν τον λαικό πολιτισμό της περιοχής αφήνοντας στο διάβα τους μεγαλοπρεπή αρχοντικά, περίτεχνες εκκλησίες και μοναστήρια, καλντερίμια και πέτρινα γεφύρια.