Γεωγραφική θέση – Επικοινωνία – Προσβάσεις

Η Παιανία (γνωστή και ως Λιόπεσι) είναι προάστιο και πόλη της Ανατολικής Αττικής στην κοιλάδα των Μεσογείων. Εντοπίζεται στις ανατολικές παρυφές του Υμηττού, σε υψόμετρο σχεδόν 200 μέτρων και σε απόσταση 17 χιλιομέτρων ανατολικά των Αθηνών και 4 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Παλλήνης. Από το 1830 μέχρι πρόσφατα, η διοικητική έκταση των ορίων της Παιανίας εκτείνεται από την κορυφογραμμή του Υμηττού μέχρι τις νότιες πλαγιές της Πεντέλης, τα βόρεια των Σπάτων και τη ράχη της Βραυρώνας. Σήμερα, τα όρια αυτά έχουν συρρικνωθεί λόγω της επέκτασης άλλων δήμων και απαλλοτριώσεων. Ακόμα και σήμερα πάντως στα διοικητικά όρια της Παιανίας αλλά και στις παρακείμενες περιοχές εντάσσονται τοποθεσίες γνωστές από την αρχαιότητα, όπως η Όα, η Παλλήνη, η Ερχεία, η Βραυρώνα, ο Κυθηρός, ο Σφηττός, ο Γαργηττός.

Η πόλη των 42.762 στρεμμάτων με την εγκατάσταση του Διεθνούς Αεροδρομίου "Ελ. Βενιζέλος" στην καρδιά των Μεσογείων το 2004, και με τα έργα που επακολούθησαν απέκτησε καλή συγκοινωνιακή σύνδεση με τις γειτονικές περιοχές και την Αθήνα. Συγκεκριμένα απέκτησε πρόσβαση στην Αττική Οδό και την Περιφερειακή Υμηττού, στον Προαστιακό Σιδηρόδρομο και στο Αττικό Μετρό μέσω της στάσης "Παιανία-Κάντζα".

Όπως είναι εμφανές στους χάρτες, η Παιανία βρίσκεται σε κεντροβαρικὀ σηµείο ανάμεσα στην Δυτική και Ανατολική ακτή της Αττικής. Τα δυο πολύ αυοτηρά ὁρια της κορυφογραμμής του Ὑμητού και της Αττικής οδού "εγκλωβίζουν" την Παιανία και τις όμορες περιοχές σε μια διαμήκη ζώνη κατά την κάθετο (Β-Ν), περιορίζοντας την εκτόνωση τους στον οριζόντιο άξονα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εντείνεται η αίσθηση ασυνέχειας των περιοχών αυτών με τον πολεοδομικό ιστό της υπόλοιπης Αττικής. Συγκεκριμένα, η Παιανία απομονώνεται τόσο από την αστική πολυλειτουργικότητα Δυτικά και τις εγκαταστάσεις υπερτοπικήςεμβέλειας του Εθνικού αερολιμένα Ελ. Βενιζέλος Ανατολικά, όσο κι απο τις αντίστοιχες ακτογραμμές. Στα πλαίσια αυτά η περιοχή μελέτης αναπτύσσεται με χαρακτηριστικά ενός προαστιακού/εξοχικού οικισμού με αγροτικές δραστηριότητες και αστικές επιρροές. Η διαμήκης ζώνη που περιγράφεται από τα δύο όρια, διχοτομείται σε δυο επιμέρους μικρότερες ζώνες, την οικιστική Ανατολικά, και τις καλλιέργειες στους πρόποδες του Υμηττού.

Πέρα από το φυσικό όριο του Υμηττού, η Παιανία «οχυρώνεται» και από τρεις λόφους που την περιβάλλουν, διαμορφώνοντας ένα εσωστρεφές οικιστικό σύνολο που υπονοεί μια συλλογική κοινωνική δομή. Σε αυτό το πλαίσιο προάγεται μια δίνη ανακυκλούμενων κινήσεων μέσα στον δυναμικά αρθρωμένο πολεοδομικό ιστό της. Η ελάχιστα οργανωμένη πολεοδομική χάραξη της περιοχής οφείλεται επίσης στην αθεάτη φύση της τοποθεσίας που μάλλον ευνόησε την αυθαίρετη δόμηση κατά την περίοδο ανοικοδόμησής της.